TRẢ LỜI BẠN: Chị ơi, quá phức tạp vấn đề thực phẩm âm-dương và kiềm-toan, chúng liên quan thế nào?
Trước hết, đây là 2 phạm trù khác nhau. Âm-Dương là khái niệm của triết học cổ còn Kiềm-Toan là khái niệm của khoa học thực nghiệm thế kỷ XX. Gần đây, một số người theo phái Thực dưỡng ghép 2 phạm trù đó vào 1 thực phẩm, ví dụ: thịt dương-toan, muối dương-kiềm; gạo lứt âm nhẹ-toan nhẹ; kê dương nhẹ-toan nhẹ… theo tôi, đây là một bước tiến bộ của phái Thực dưỡng, bớt cực đoan, trước đây họ coi gạo lứt là cân bằng âm-dương nhất và ăn phôi lứt không ngâm.
Việt Nam tiếp thu khái niệm âm-dương từ Kinh Dịch – hệ thống lý luận được cho là có nguồn gốc từ Phục Hy, một trong ba vị Tam Hoàng thời thượng cổ khoảng 2852-2738 trước CN. Âm-Dương là hai thực thể đối lập cùng tồn tại trong vạn vật. Không có gì tuyệt đối âm hay tuyệt đối dương mà âm hay dương là tương đối khi so với vật khác mà thôi, khái niệm âm dương rất uyển chuyển mặc dầu vẫn có nguyên tắc, chính sự tương đối này làm cho các bạn khó khăn khi tìm hiểu âm dương trong thực phẩm. Nhưng khái niệm âm-dương còn xưa hơn nữa, từ triết học Yoga tiền Ai cập [trước văn minh Ấn khoảng 2.000 năm], trong sơ đồ của hệ thống kênh năng lượng Nadis [đường chuyển vận prana hay thanh điển vũ trụ trong thân thể] đã phân định rõ tính chất âm và tính chất dương. Kênh trái – Ida Nadi hay đường mặt trăng, là kênh luân chuyển năng lượng âm, kênh phải – Pingala Nadi hay đường mặt trời, là kênh luân chuyển năng lượng dương.
Cân bằng toan-kiềm bắt đầu trở thành một học thuyết toàn diện vào giữa thế kỷ 20, Louis Claude Vincent người Pháp đã phát minh ra sinh hóa điện tử [bioélectronique] đo độ pH hoặc suất điện trở của một dung dịch, pH cho biết độ toan hoặc độ kiềm. Chỉ số pH 7.0 được coi là trung hoà, dưới 7.0 là toan [hay còn gọi là a-xít], trên 7.0 là kiềm.
Không chỉ ở người mà ở động vật có vú, độ pH bình thường của máu nằm giữa 7,35 và 7,50 tùy thuộc loài. Máu của chúng ta không phải loại dịch cân bằng kiềm-toan 7.0 mà có kiềm tính từ 7.35 đến 7.45. Nhưng không phải toàn bộ cơ thể là kiềm tính, một số phản ứng sinh hoá cần môi trường kiềm, một số khác cần môi trường acid, pH dạ dày dưới 3.5 nghĩa là rất toan, nhưng dạ dày toan như vậy không làm cơ thể bị toan hóa. Toàn bộ chu trình sinh hóa tế bào của cơ thể diễn ra đồng bộ được điều hành bởi mật mã của tạo hóa vô cùng màu nhiệm. Tôi dừng ở đây một chút để nhấn mạnh rằng, tôi không ăn GMO vì thức ăn đó không chứa mật mã của tạo hóa.
Nhiễm toan là tăng nồng độ a-xít trong máu và các mô khi pH động mạch giảm xuống dưới 7,35 [ngoại trừ ở thai nhi, pH tĩnh mạch rốn 7,25-7,45; pH động mạch rốn 7,20-7,38]. Tính kiềm của máu là một sự sắp đặt của tạo hóa mà con người đã đo được cụ thể chứ không phải như tính chất âm hay dương được so sánh một cách tương đối do suy luận. Nếu độ pH ra ngoài phạm vi đó là tổn thương tế bào không thể phục hồi.
Cơ thể nhiễm toan thì cơ thể cũng có thể nhiễm kiềm nhưng hiếm hơn. Thông thường, chúng ta thấy dấu hiệu toan hóa như da khô, nổi mề đay, có vết nứt, chàm, đau đầu, rối loạn cảm giác, mệt mỏi, run, buồn ngủ, rối loạn chức năng của đại não, có thể tiến tới hôn mê nếu không có sự can thiệp.
Cơ thể luôn luôn tự điều chỉnh độ pH của máu, cơ chế tự nhiên sẽ huy động chất khoáng có trong thực phẩm để trung hòa lượng a-xít dư thừa phát sinh do đồng hóa dị hóa, nhưng nếu chính những thực phẩm ta ăn vào lại nhiều toan ít kiềm thì kết quả là cơ thể mất dần lượng chất khoáng dự trữ nên ảnh hưởng xấu đến xương, răng, khớp xương, hệ thống thần kinh bị rối loạn, mặc dầu chỉ 1% calcium dùng cho não nhưng nếu chất này không đủ để thực hiện sự vận hành tế bào não thì thần kinh bị rối loạn, phát sinh căng thẳng, bồn chồn, dễ bị kích thích, hay quên, không tự chủ, trầm uất, ngất.
Điều kiện sống hiện tại và môi trường chúng ta hiện nay không thể nào đạt được sự cân bằng toan-kiềm một cách tuyệt đối, trong thức ăn hàng ngày kiềm không nhiều mà a-xit nhiều. Có người cho rằng để cân bằng kiềm-toan trong cơ thể hoàn toàn tự thực phẩm, cần hấp thụ nhóm thực phẩm kiềm 4 lần lớn hơn nhóm thực phẩm toan và tận dụng nước miếng có tính kiềm, uống đủ nước [nước pH7], thở không khí giàu ô xy, vận động thích hợp.
Máu chúng ta chẳng những không cân bằng kiềm-toan mà thiên về kiềm, còn cơ thể chúng ta cũng không cân bằng âm dương mà do chứa nhiều nước – một yếu tố âm tính, nên thiên về âm. Và chúng ta cần ăn uống sinh hoạt thế nào để phù hợp sinh lý này.
Theo kinh nghiệm dân gian, khi ăn một thực phẩm nào đó chẳng hạn như sầu riêng, nhãn, café đặc, mít, ca cao… sau một thời gian ngắn bị nổi mụn hoặc cảm thấy nóng, kết luận rằng loại thức ăn đó gây nhiệt cho cơ thể, ngược lại khi uống nước rau má, sắn dây thấy nó mát, lợi tiểu, giải nhiệt, kết luận rằng loại thức ăn đó làm mát cho cơ thể – đây là kinh nghiệm nhưng nếu chỉ áp dụng lối ăn nóng hay mát thì không có tác dụng với việc kiềm hóa hay toan hóa cơ thể.
Có bạn đã kể với tôi, con gái em không thích ăn rau mà chỉ thích thịt bò khô, vậy cứ ăn thịt toan rồi uống baking soda kiềm thì cũng cân bằng kiềm-toan có được không? Không được, bởi còn có phạm trù khác – các gốc tự do.
Trong phạm vi một status FB không thể nói hết các khía cạnh của việc ăn uống, chẳng hạn, nếu như ăn nhiều loại thực phẩm tính toan như thịt thì cần ăn kèm nhiều chất xơ nhưng nếu ăn nhiều thực phẩm tính kiềm thì không cần ăn nhiều chất xơ như vậy, nếu một người ăn thịt chuyển sang ăn chay mà vẫn duy trì ăn nhiều chất xơ như trước thì gây ra khó chịu đường ruột, tiêu chảy, đây là vấn đề mà mọi người thường gặp. Nói về thức ăn, không thể chỉ nói âm-dương hay toan-kiềm mà còn rất nhiều yếu tố khác chẳng hạn như kết cấu hay tần số của thực phẩm…
Bạn nào cho con bú mà bị nứt vú kéo dài cần xem lại thức ăn nhiều tính toan quá. Các bạn đang ăn lối Thực dưỡng không nên dùng nhiều muối để dương hóa thực phẩm bởi độ mặn cao rất độc hại, dương quá sinh âm gây tích nước và nhiều vấn đề khác. Các bạn đừng bỏ qua bài sáng nhất và được dịch hay nhất trên mạng về kiềm-toan của bác sĩ Bernardo Majalca trên trang Tổng mục vụ “TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC CÂN BẰNG AXIT-KIỀM ĐỐI VỚI SỨC KHỎE” http://tongdomucvusuckhoe.net/noidung/4757
Trường hợp nào nên giải cứu bằng vi khoáng hay thực phẩm chức năng? Khi bạn bị toan hóa do thực phẩm hoặc bị stress nặng cần phải hấp thụ thêm chất khoáng có tính kiềm và phải có sự kết hợp cân bằng của những chất này như Canxi, Magie, Kẽm, Mangan. Ăn chậm lại, nhai lâu để tận dụng nước miếng và giải quyết stress. --------------------------- Xin lưu ý, những gì tôi viết là chia sẻ kinh nghiệm cá nhân, không mang tính chất tư vấn chuyên môn. Bài tiếp, tôi sẽ giới thiệu tỷ mỷ danh mục thực phẩm kiềm-toan xếp theo 3 cấp độ để bạn dễ hình dung. Một số album bạn có thể tham khảo trên FB Liên Hương. Album Kinh nghiệm ẩm thựchttps://www.facebook.com/profile.php?id=100009320443220&sk=photos&collection_token=100009320443220%3A2305272732%3A69&set=a.1551362888517711.1073741845.100009320443220&type=3 Album Chúng ta chỉ ăn Thực vật và Thanh điển vũ trụ https://www.facebook.com/profile.php?id=100009320443220&sk=photos&collection_token=100009320443220%3A2305272732%3A69&set=a.1551171111870222.1073741841.100009320443220&type=3 Album Thiền và thanh tẩy https://www.facebook.com/profile.php?id=100009320443220&sk=photos&collection_token=100009320443220%3A2305272732%3A69&set=a.1551348278519172.1073741844.100009320443220&type=3 Album Cháo bổ dưỡng & Ăn dặm https://www.facebook.com/profile.php?id=100009320443220&sk=photos&collection_token=100009320443220%3A2305272732%3A69&set=a.1588139901506676.1073741862.100009320443220&type=3 Album Chất béo https://www.facebook.com/profile.php?id=100009320443220&sk=photos&collection_token=100009320443220%3A2305272732%3A69&set=a.1551106655210001.1073741838.100009320443220&type=3 Album Điểm tâm, sữa, chè, mứt, nước chấm... https://www.facebook.com/profile.php?id=100009320443220&sk=photos&collection_token=100009320443220%3A2305272732%3A69&set=a.1551807118473288.1073741848.100009320443220&type=3 Album Trợ duyên ăn chayhttps://www.facebook.com/profile.php?id=100009320443220&sk=photos&collection_token=100009320443220%3A2305272732%3A69&set=a.1551081815212485.1073741835.100009320443220&type=3 Album Yêu thảo mộc https://www.facebook.com/profile.php?id=100009320443220&sk=photos&collection_token=100009320443220%3A2305272732%3A69&set=a.1551097918544208.1073741837.100009320443220&type=3